بیماری التهاب لگن (Pelvic Inflammatory Disease) که به اختصار PID نامیده می شود، شامل عفونت اندام تولید مثل در بانوان است. معمولا زمانی فرد دچار این عارضه می شود، که یکی از انواع باکتری های مقاربتی مجال رسیدن به لوله های فالوپ، تخمدان و رحم را از طریق واژن بیابد. برای درمان این عارضه به محض مشاهده علائم آن باید به پزشک زنان مراجعه فرمایید.
در بیشتر موارد خانوم های مبتلا به التهاب لگن دارای نشانه های خفیف می باشند، در مواردی نیز مکن است، این ابتلا بدون نشانه خاصی در فرد بروز پیدا کند. این بیماری می تواند باعث عفونت اندام تولید مثلی، لگن، قسمت تحتانی شکم و رحم شود. در مواردی که ابتلا بدون نشانه باشد، ممکن است فرد مبتلا تا زمانی که برای باردار شدن به مشکل بر نخورد یا به درد مزمن لگنی دچار نشود، متوجه حضور این بیماری در بدن خود نیز نشود.
بیماری التهاب لگن
PID عفونت اندام های تناسلی زنانه می باشد، این اندام ها رحم، دهانه رحم، لوله های فالوپ و تخمدان می باشند. همین امر سبب می شود، تا علت و درمان تقریبا مشابه عفونت رحم باشد. به محض رسیدن باکتری از طریق واژن به رحم، لوله فالوپ یا تخمدان علائم، خود را نشان می دهند، در مواردی علائم بسیار خفیف هستند، یا فرد هیچ نشانه ای را مشاهده نخواهد کرد.
طبق آمار 5 درصد از خانوم ها در ایالات متحده آمریکا به التهاب لگن مبتلا می باشند. باکتری های مقاربتی مختلفی از جمله سوزاک و کلامیدیا می تواند، سبب بروز این بیماری شوند. عفونت در مراحل ابتدایی از واژن شروع می شود و به تدریج اندام های دیگر را چون رحم، تخمدان ها و لوله فالوپ را درگیر می کند. علائم ابتلا درد در قسمت زیر شکم، درد شکمی، لکه بینی و ترشحات غیر طبیعی واژن می باشد. ممکن است با گذشت زمان عفونت در خون نیز راه یابد که بسیار خطرناک است و می تواند، تهدیدی برگی برای زندگی شخص به شمار رود.
مراجعه به پزشک
در صورتی که شاهد درد شدید در پایین شکم، حالت تهوع و استفراغ، بی حالی شدید و غش کردن، تب بالای 38.3 درجه سانتی گراد و ترشحات غیر طبیعی و بوی بد واژن بودید، لازم است به متخصص زنان مراجعه فرمایید. در صورتی که سایر نشانه های ذکر را نیز به صورت خفیف مشاهده کردید، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
خونریزی بین قاعدگی و ادرار دردناک نیز می تواند، از علائم عفونت مقاربتی (STI) ابشد، در صورت وجود این نشانه ها باید رابطه جنسی را متوقف کنید و با یک متخصص صحبت کنید، تا پس از معاینه درمان مناسبی صورت گیرد. این نکته را از یاد نبرید که درمان سریع و به موقع STI در پیشگیری از بیماری التهاب لگن یا همان PID بسیار موثر است.
عوامل بیماری زا
برخی ار عوامل می توانند زمینه ساز ابتلا به التهاب لگن باشند و یا خطر ابتلا را افزایش دهند، برای مثال افرادی که به سوزاک، کلامیدیا یا STI مبتلا هستند، احتمال بروز التهاب لگن در آن ها بسیار زیاد است. سایر علائم در ادامه ذکر شده است.
- رابطه جنسی زیر 25 سال
- داشتن چندین شریک جنسی
- داشتن رابطه بدون کاندوم
- شستشوی واژن
- سابقه بیماری التهاب لگن
- قرار دادن دستگاه داخل رحمی به تازگی (IUD)
علائم التهاب لگن
بیماری PID علائم بسیار متغیری دارد، این علائم با شدت مختلف در بین افراد بروز پیدا می کند، اشخاصی هستند، که علائم در آن ها با شدت زیاد مشاهده می شود و برخی دیگر علائم را به شکلی خفیف یا بدون نشانه خاص پشت سر می گذارند و تا زمانی که با عوارض بیماری مواجه نشوند، از ابتلا به آن بی اطلاع می باشند. از بارزترین نشانه ها می توان به علائم زیر اشاره کرد.
- درد در قسمت بالای شکم
- درد زیر شکم و لگن به شکل خفیف یا شدید
- ترشحات غیر طبیعی یا زیاد و یا با بوی نامطبوع
- خونریزی غیرطبیعی واژن لکه بینی( خونریزی بعد از رابطه یا بین دوره های پریود)
- تب، تب و لرز
- تکرر ادرار
- خستگی
- درد هنگام رابطه جنسی
- ادرار دردناک
علائم خطرناک
نشانه های التهاب لگن بسیار متغیر و با شدت متفاوت می باشد، با این وجود بروز برخی علائم هشدار دهنده می باشد و در صورت مشاهده این نشانه ها باید فورا با اورژانش یا پزشک تماس گرفت، چراکه با گسترش عفونت در سایر قسمت های بدن و خون این بیماری کشنده خواهد بود.
- درد شدید در شکم
- استفراغ
- غش کردن
- تب شدید بیشتر از 101 درجه فارنهایت
پیشگیری
با رعایت چند مورد می توانید، از خطر ابتلا به بیماری التهاب لگن پیشگیری کنید، لازم است رابطه جنسی ایمن داشته باشید، آزمایش عفونت مقاربتی انجام دهید، شستشوی واژن به شکل صحیح باشد و پس از اجابت مزاج برای پیشگیری از ورود باکتری به واژن، شستن یا خشک کردن از سمت واژن به عقب باشد. ابتلا به بیماری های سوزاک و کلامیدیا نیز موجب بروز التهاب لگن می شود، در صورتی که هر یک از زوجین به بیماری مقاربتی مبتلا باشد، ابتدا باید به درمان بپردازد و هر دو آزمایش های لازم برای اطمینان از سلامتی را انجام دهند. شناخت بیماری کلامیدیا و روش های جلوگیری و درمان این بیماری می تواند، در پیشگیری از PID موثر باشد.
تشخیص
با مراجعه به دکتر زنان پزشک از طریق معاینه و بررسی نتیجه آزمایش متوجه بیماری در شخص می شود، آزمایشات تشخیص التهاب لگن شامل معاینه لگن برای بررسی اندام های داخلی، کشت دهانه رحم برای بررسی عفونت و آزمایش ادرار برای بررسی وجود خون، سرطان و سایر بیماری های دیگر می باشد. نمونه ها در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرند.
چنانچه پزشک بیماری را التهاب لگن تشخیص دهد، احتمال دارد از آزمایش های تکمیلی برای صحت تشخیص خود استفاده کند. این بیماری می تواند، باعث بروز زخم در لوله های رحمی و آسیب دائمی اندام تولید مثلی شود.
پزشک از این آزمایش ها برای اطمینان از تشخیص صحیح استفاده می کند، سونوگرافی که نوعی آزمایش عکسبرداری برای مشاهده اندام های داخلی است، نمونه برداری از آندومتر که یک روش سرپایی برای جهت خارج کردن یک نمونه کوچک از پوش رحم برای بررسی بیشتر و لاپاراسکوپی است، که در آن پزشک از وسیله ای انعطاف پذیر ایجاد یک برش در شکم استفاده می کند، تا از اندام های لگن عکس بگیرد.
درمان
پس از تشخیص بیماری پزشک به درمان عفونت می پردازد، اما اگر بیماری التهاب لگن منجر به وجود بافت اسکار شده باشد، متاسفانه قابل درمان نخواهد بود. در صورتی که هر یک از زوجین دارای بیماری مقاربتی باشد، باید برای درمان و کنترل بیماری تحت درمان مناسب قرار گیرد. به یاد داشته باشید، که پیش از اتمام دوره درمان و رفع علائم داشتن رابطه ممنوع می باشد.
معمولا پزشک از دارو های آنتی بیوتیک برای درمان و پیشگیری از ناباروری استفاده می کند، در مواقع نادری نیز که درمان با آنتی بیوتیک بی اثر باشد، یا آبسه پاره شود ممکن است، پزشک جراحی را به بیمار پیشنهاد کند.
دارو های التهاب لگن
پس از تشخیص بیماری دکتر دارو های آنتی بیوتیک را برای درمان سریع تجویز می کند، استفاده از این نسخه تا رسیدن نتیجه آزمایش ها ادامه دارد و پس از آن نسخه جدیدی مطابق با عفونت خاص تجویز می شود. دارو ها باید مطابق نظر و در یک دوره کامل به مصرف برسند، در صورتی که پس از مدتی شاهد بهبودی یا رفع علائم بودید، نباید به شکل خودسرانه مصرف دارو ها را قطع کنید.
احتمال دارد پزشک از شما بخواهد پس از شروع دوره درمان و با گذشت سه روز از مصرف دارو ها از میزان بهبودی خود پزشک را مطلع سازید. چنانچه التهاب لگن در هنگام بارداری باشد و یا دچار آبسه شده باشید، ممکن است پزشک تشخیص دهد نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارید.
عوارض
التهاب لگن می تواند، باعث بروز بافت اسکار و یا کیسه های حاوی مایعات آلوده (آبسه) در دستگاه تولید مثل شود، این موارد می توانند، آسیب های دائمی در اندام های تولید مثلی به وجود بیاورند. مهم ترین عوارض شامل موارد زیر می باشد.
حاملگی خارج از رحم: یکی از اصلی ترین علت های بارداری خارج از رحم عفونت لگن می باشد، در بیان کلی تری علت این امر درمان نشدن PID و ایجاد بافت اسکار در لوله های رحمی می باشد. اسکار یا همان بافت زخم مانعی برای عبور تخمک بارور شده در لوله های رحمی و کاشت در رحم می باشد و تخمک اشتباهی در لوله های رحمی یا فالوپ کاشته می شود.
حاملگی خارج از رحم ممکن است، خونریزی زیاد در پی داشته باشد و و زندگی فرد را مورد تهدید خطر مرگ قرار دهد، در این شرایط فرد نیاز به مراقبت اورژانسی دارد. آگاهی از درمان خانگی عفونت لگن با چند نسخه طب سنتی می تواند در این زمینه مفید باشد.
ناباروری: آسیب به اندام های تولید مثلی ممکن است، منجر به ناباروری و عدم توانایی در بارداری شود. هرچه تعداد دفعات ابتلا به بیماری التهاب لگن افزایش یابد، خطر ناباروری نیز افزایش می یابد. فراموش نکنید، که تاخیر در درمان التهاب عضله لگن می تواند، به اندازه قابل توجهی خطر ناباروری را افزایش دهد.
درد مزمن لگن: بیماری التهاب لگن می تواند باعث بروز درد در این قسمت شود و این درد ماه یا سال ها ادامه داشته باشد، همچنین به وجود آمدن زخم در لوله های رحمی و سایر اندام های لگن باعث درد در حین رابطه جنس و تخمک گذاری می شود.
آبسه لوله تخمدان: التهاب لگن می تواند آبسه و یا تشکیل کیسه های چرک را در دستگاه تولید مثل به دنبال داشته باشد. وجود آبسه بر لوله های رحمی و تخمدان ها تاثیرگذار است، چنانچه آبسه تحت درمان قرار نگیرد، ممکن است به عفونت خطرناکی بدل گردد، که حیات فرد را مورد تهدید قرار دهید.